Phan Châu Trinh, Nguyễn An Khương, Cường Để hay Roland Garros là những danh tiếng lớn từng sống và gắn bó với đoạn đường này.
|
Video 6 đại gia sở hữu đất vàng Nguyễn HuệNgoài Vạn Hưng thịnh Phát, 5 đại gia khác là Satra, Saigontourist, Sunwah, BIDV, Tài Nguyên đang sở hữu phổ quát đất tiến thưởng trên bến xe Nguyễn Huệ (thị xã 1, TP.HCM) nhất. |
Từ kênh Căn tin Vải trên bến dưới thuyền tới đại lộ Charner thời Pháp hay khu vui chơi Nguyễn Huệ thời nay, đoạn đường này là chứng nhân của một quá trình đầy biến động của lịch sử Sài Gòn.
Trong cuốn Sài Gòn – Quán ăn Lớn: Ký ức thành phố và loài người, nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Hiệp đã ví đại lộ Nguyễn Huệ của Sài Gòn giống như Champ-Élysée của Paris (Pháp).
Những dấu vết thời gian
Những nơi công cộng hiện nay bắt nguồn trong khoảng một con kênh đào tên là Cửa hàng Vải, còn có cái tên khác là Kinh Lớn. Cuối thế kỷ 19, kênh Chi nhánh Vải của thành Gia Định là nơi mua sắm sầm uất.
Theo Nguyễn Đức Hiệp, trong một cuốn sách xuất bản năm 1883, ông Anatole Petiton cho nhân thức kênh Cửa hàng Vải dài khoảng một vài trăm thước, mở màn trong khoảng sông đi tham gia thì ở phía bên phải là các ngôi nhà của người Âu và một vài nhà của người Hoa, Ấn, bên trái là các ngôi nhà, chợ và những siêu thị khác của người Hoa.
 |
| Kênh Chợ Vải mua sắm sầm uất, nhị bên trục đường là cửa hàng của người Hoa và người Ấn. Ảnh tư liệu. |
Ven kênh Tiệm Vải từng có một tiệm tạm hóa bằng gỗ được xây đắp tham gia năm 1863 bởi đô đốc Bonard. Đây được coi là trường học đầu tiên của Sài Gòn, có mặt trên thị trường sau khi người Pháp chiếm hữu hoàn toàn Sài Gòn – Gia Định. Địa điểm của tiệm tạm hóa này được phỏng đoán là toà nhà Sun Wah ngày nay, góc Nguyễn Huệ và Tôn Thất Thiệp.
Đến năm 1887, kênh Quán ăn Vải được lấp bất chấp sự phản đối của các nhà mua sắm dọc nhì bên bờ kênh. Một đại lộ hiện đại xây dựng thương hiệu thay cho hình ảnh trên bến dưới thuyền đặc biệt của một Nam Bộ cũ. Đại lộ mới có tên Charner.
Sự sản xuất của đại lộ Charner gắn liền với sự hình thành của những thương gia người Pháp, người Việt, khó khăn với người Hoa, Ấn. Đây còn là nơi đơn vị phổ quát lễ hội lớn của Sài Gòn như lễ quốc khánh 14/7 của Pháp hay lễ hội rước rồng của người Hoa.
 |
| Một góc phố Nguyễn Huệ bây giờ. Ảnh: Anh Tuấn. |
Trong ký ức của phổ thông người Sài Gòn, tuyến đường Nguyễn Huệ gắn với hình ảnh của phiên chợ hoa ngày Tết. Cho tới cuối thế kỷ 20, Nguyễn Huệ vẫn là chợ hoa xuân chính của TP. Người bán mang hoa trong khoảng các thức giấc miền Tây, theo ghe về bến Bạch Đằng và bày hoa dọc theo con phố.
Mini hoa sau đó được dời về bến xe 23/9, tuyến phố hoa Nguyễn Huệ quay về với hình hài của một nơi giới thiệu hơn là nơi trao đổi hoa tết của người Sài Gòn.
Tên phường, phận người
Phổ biến hero lịch sử đã để dấu vết mà ít người nhân thức đến. Trong khoảng Vương Thái, Émile Gsel, Pun Tun (Tân Luân), tới Phan Châu Trinh, Nguyễn An Khương, Cường Để hay Roland Garros từng sống hoặc trú ngụ một thời gian trên con đường này.
Trong khoảng những tư liệu trong khoảng Niêm giám Đông Dương và các bức chụp của các nhiếp ảnh gia người Pháp còn lưu lại, có thể kể lại được những tên nhà gắn với từng số phận và nhân loại trên đoạn đường này.
 |
| Con hẻm 53 được sinh ra từ thời Pháp, là nơi độc nhất vô nhị có đứa ở, khác hẳn quả đât phồn hoa, náo nhiệt mẫu mã đường Nguyễn Huệ. Ảnh: Lê Quân. |
Theo Nguyễn Đức Hiệp, số 49 tuyến đường Charner là tiệm may của ông Nguyễn An Khương, phụ vương của ông Nguyễn An Ninh. Ông Nguyễn An Khương là một nhân sĩ trong phong trào Minh Tân.
Trên lầu là khách sạn Chiêu Nam Lầu, nơi cụ Phan Châu Trinh đã cư ngụ trong thời gian ngắn khi từ Pháp quay về Sài Gòn. Trong cuốn “Nguyễn An Ninh: Tôi chỉ là cơn gió thổi” của bà Nguyễn Thị Minh có nhắc tới Chiêu Nam Lầu. ngừng thi côngĐây là nơi “chiêu nhân hậu đãi sĩ của người vietnam, nơi gặp gỡ của nhân vật tài năng ba miền, nơi tá túc của những nhà ái quốc Bắc Trung trôi dạt tham gia Nam”.
Chiêu Nam Lầu ở số 49 con đường Charner cũng chứng kiến những giây lát cuối đời của nhà cách mệnh Phan Châu Trinh ngày 24/3/1926. “Đám tang cụ Phan Châu Trinh từ đây đi tới tha ma Gò Công là sự bộc bạch tâm can, hoài vọng lớn nhất về giang sơn, cuộc sống thị trấn hội của người vn ở Sài Gòn, một đám tang vĩ đại với lượng người đi rước, các cửa hàng của người Việt ở Sài Gòn – Căn tin Lớn đều đóng cửa, mà tin báo Pháp nói ngày đó là ngày Việt Nam thức tỉnh giấc” (trích Sài Gòn – Cửa hàng Lớn: Ký ức thành phố và con người).
Đa dạng người Việt sau này nhân thức đến giải tennis mở mang của Pháp tại sân quàn vợt ở Paris có tên Roland Garros. Đó là tên của một phi công nhiều người biết đến, người đầu tiên lái phi cơ qua Địa Trung Hải vào năm 1913 và là anh hùng của nước Pháp trong Thế chiến thứ nhất. Ít bạn nào nhân thức rằng, Roland Garros đã trải qua thời niên thiếu ở Sài Gòn, trên con đường Charner tại số nhà 117.
Ở phía cuối con đường Nguyễn Huệ bây giờ, vẫn còn tồn tại toà nhà Ngân khố TP.HCM. Sự có mặt trên thị trường của toà nhà này gắn với sự hoàn thành công đoạn hoàng kim của Cửa hàng Sài Gòn (Chợ Cũ), sau khi chợ Bến Thành được xây đắp.
Khách sạn Rex ở góc trục đường Nguyễn Huệ và Lê Thánh Tôn hiện nay là toà nhà bán xe hơi của ông Élime Bainier. Ông chính là người đầu tiên lái xe buýt nhằm trưng bày công cụ vận chuyển công cộng cho phổ thông quan chức và viên chức chính quyền trên đường phường Sài Gòn tham gia năm 1909.
Năm 1953, bà xã con ông Bainier trở về Pháp, vợ chồng hoàng tử Nguyễn Phúc Ưng Thi đã tìm lại toà nhà này và phá đi để xây nơi nghỉ ngơi Rex, rạp chiếu phim và các khu chợ mà cho đến hiện tại vẫn còn nguyên vẹn.
Toà thị sảnh Sài Gòn, nay là UBND TP.HCM được xây dựng từ năm 1901 và xong xuôi tham gia 1909, đúng 50 năm sau khi Pháp chiếm thành Sài Gòn. Toà nhà này được xây bởi kiến trúc sư Paul Gardès và được trang hoàng kiến trúc bên ngoài bởi một nhà điêu khắc trẻ tuổi Louis-Lucien Ruffier.
Từ năm 1945 tới 1975, toà nhà này là hội sở của Hội đồng TP và Thị trưởng TP Sài Gòn – Chợ Lớn. Sau 1975, đây là trụ sở của UBND TP.HCM.
Giã từ một Sài Gòn xưa đã đánh mất
Thương xá Tax chính thức phá toá toàn bộ để xây nhà cửa mới. Việc “bảo tồn” những gì được bảo tàng (thảm gạch mosaic, thanh tay vịn cầu thang trang hoàng con gà bằng đồng) đã hoàn thành thời kỳ trước tiên. Những lời hứa hẹn phục dựng lại hình dạng của một Tax xưa cũng đã được nhắc lại.
Giờ chỉ còn kì vọng bảo quản tốt những gì đã mang đi.
Tôi nghĩ là sau khi toá gỡ, làm tinh khiết nên giới thiệu cùng với những thuyết minh về trị giá nghệ thuật của những phòng ban trang trí này, những hình ảnh, video, mô hình về những kiến trúc tương tự trên nhân loại… cho bà con xem.
 |
| Bên trong Thương xá Tax trước ngày bị tháo tháo. Ảnh: Lê Quân. |
Sự nắm bắt biết của đồng đội về trị giá của cũ rích vật vừa để vật quý không bị rơi vào quên béng, vừa để có thể “giám sát” giai đoạn bảo quản và sau này phục dựng những cổ vật này trong công trình mới. Chờ đợi sau những năm xây dựng một tòa nhà mấy chục tầng, “ châu (lại) về Hợp thị trấn” hoàn toản, đúng mực và đẹp hơn.
Tax mới sẽ là nhà cửa của thế kỷ 21. Cũng như đa dạng nhà cửa khác đang mọc lên như nấm sau mưa ở thành phố này. Tax có trở thành di sản và ký ức của công dân thế kỷ 21 hay không còn là tùy thuộc vào nhiều nhân tố. Nhưng có một vấn đề cam kết, khi chúng ta không quý trọng di sản của thế hệ chính mình thì đừng dạy dỗ con cháu phải quý trọng những gì chúng có.
Tôi chỉ có 41 năm gắn bó với Tax và bùng binh cây liễu, cà phê Givral, Eden, Ba Son… nhưng phải chứng kiến tất cả lần lượt ra đi…
(Tấn sĩ Nguyễn Thị Hậu, Nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Tạo ra TP.HCM)
Giá đất khu 'tứ giác vàng' Nguyễn Huệ có thể trên 1 tỷ/m2Trúng thầu đầu tư tham gia khu “tứ giác tiến thưởng” trục đường Nguyễn Huệ nhưng để triển khai công trình, nhà đầu tư có thể đương đầu với giá đền bù to đùng. |
lịch sử ở dọc đường Nguyễn Huệ trường học Nguyễn Huệ đại lộ Charner kênh Chợ Vải kiến trúc Sài Gòn xưa Thương xá Tax
Xem tại: tin tức mới nhất
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét