Quan hệ Mỹ - Nga lao dốc không phanh vì Syria, Ukraine

Mỹ quyết định kết thúc đối thoại với Nga trong yếu tố Syria chỉ một vài giờ sau khi Moscow tuyên bố nhất thời dừng ký hợp đồng sa thải plutonium màn chơi tranh bị đã làm được với Washington.

Mối quan hệ vốn đang chạm mặt sóng gió giữa Mỹ và Nga tiếp diễn "đi xuống" khi Washington hôm 3/10 tuyên bố chấm dứt hội thoại với Moscow về Syria. Trước đó cùng ngày, Tổng thống Putin quyết định đình chỉ thỏa thuận đã làm được với Mỹ trong việc thải trừ plutonium ở level tranh bị.

Cả nhì đều cho thấy sự nghi kỵ sâu sắc và bít tất tay càng ngày càng gia tăng giữa hai cựu thù Chiến tranh Lạnh. Mỹ và Nga đang nằm ở thế đối chọi trong hầu hết nhân tố, khác lạ là về Syria và Ukraine. Trong ngắn hạn, việc hoàn thành đối thoại về Syria có thể "khai tử" mọi nỗ lực nhằm chấm dứt cuộc kháng chiến và bắt đầu bầu cử chính phủ mới ở nước này.

Theo AP, tuyên bố của Mỹ được đưa ra chỉ một vài giờ sau khi Tổng thống Putin quyết định xong thực hiện ký hợp đồng về xử lý plutonium.

Bộ Ngoại giao Nga nói Mỹ đã "làm cho phần đông mọi thứ để tàn phá bầu không khí động viên thích hợp tác". Nga viện dẫn các lệnh cấm vận của Mỹ đối với Moscow can dự tới yếu tố Nga sáp nhập Crimea hay NATO triển khai đội ngũ gần biên cương Nga.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov (trái) và người đồng cấp Mỹ John Kerry (phải) tại Geneva, Thụy Sỹ 04 tuần 9/2016. Ảnh: Getty.

Chính quyền Obama giải thích Mỹ hoàn thành đối thoại vì Nga đã không thi hành đúng cam kết bốn tuần trước về khôi phục thỏa thuận xong bắn cũng như duy trì công việc cứu trợ nhân đạo tại các đô thị bị chiếm giữ đóng như Aleppo.

Mỹ cho rằng các đợt không kích tại đây là do lực lượng Nga và chính phủ Syria chấp hành. 

Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest nói: "Rõ ràng là không còn gì để Mỹ và Nga bàn trong việc đi tới một thỏa thuận có thể giúp giảm bạo lực ở Syria và đó là một thảm kịch".

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Mỹ nói đây chẳng phải một quyết định "hời hợt". "Không may là Nga đã không giữ đúng chắc chắn của bản thân mình... và cũng không thiện chí hoặc không thể đảm bảo chính quyền Syria vâng lệnh những gì mà Moscow đã đồng ý", người phát ngôn John Kirby nói trong một thông cáo.

Thông cáo trên cũng buộc tội Nga và chính phủ Syria đã theo đuổi các hoạt động quân sự vi phạm ký hợp đồng hoàn thành bắn với tiêu chí nhằm vào các bệnh viện. Mỹ cũng đề cập đến vụ không kích đoàn cứu trợ của Liên Phù hợp Quốc ngày 19/9 mà cả Moscow và chính quyền Tổng thống Assad đều phủ nhận.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói Moscow "cảm thấy tiếc nuối" cho quyết định của Mỹ. Đồng thời, Nga buộc tội Washington không thể thuyết phục đội ngũ nổi dậy ở Syria cắt đứt địa chỉ với các lực lượng cực đoan.

"Giờ đây, sau khi đã không thể đạt được ký hợp đồng mà họ tự đưa ra, họ lại cố đẩy trách nhiệm cho người khác", bà Zakharova nói. Trước đây, Mỹ đã đồng ý giải tán các hàng ngũ nổi dậy nhưng cũng xem xét rằng đó một thời kỳ mất thời điểm.

AP cho hay, sắc lệnh đình chỉ thỏa thuận đào thải plutonium do Tổng thống Putin ký hôm 3/10 viện dẫn nguyên nhân "mối doạ dọa đến sự định hình kế hoạch đang manh nha bởi các hành động không mĩ ý của Mỹ".

Dĩ nhiên, Điện Kremlin cũng cho nhân thức Nga sẽ tách biệt lượng plutonium đề cập trong ký hợp đồng này với các chương trình vũ khí mà họ đeo đuổi.

Thỏa thuận trên được Nga và Mỹ ký tham gia năm 2000 và có hiệu lực sau một thỏa thuận tham gia năm 2010. Theo đó, mỗi nước cam đoan sẽ kết thúc việc đào thải 34 tấn plutonium ở cấp độ tranh bị bằng phương pháp đốt trong lò giận dữ hạt nhân.

Đoạn ghi hình Bộ đội cứu hộ òa khóc cứu em bé nhỏ vừa đầy bốn tuần ở Syria Abu Kifah, nhân viên cứu hộ người Syria, bật khóc nức nở khi đưa một nhỏ nhắn gái 30 ngày tuổi ra khỏi đống đổ nát tại Idlib, Syria hôm 29/9. "Tôi cảm thấy gầy như con gái bản thân", anh nói.

Liên Thích hợp Quốc: Cuộc sống ở Syria như âm phủ Phó tổng thư ký Liên Phù hợp Quốc (LHQ) diễn đạt cuộc sống của cư dân bận rộn kẹt trong vùng giao đấu tại Aleppo, Syria, như "địa ngục".

Mỹ Nga hoàn thành hội thoại về Syria quan hệ Mỹ Nga bao tay Nga đình chỉ ký hợp đồng plutonium

Xem thêm: tin thời sự