Đừng khiến vơi dần các di sản |

(Xây dựng) - Chưa bao giờ nguy cơ mất tích của các di sản kiến trúc lại hiện rõ như bữa nay. Không gì khác, chính loài người đang tự tàn phá các trị giá di sản quanh co bản thân dưới đủ cơ chế, thậm chí phá hoại một cách thức vô thức.

Ảnh minh họa

Việt Nam có ngày di sản 23/11, nhưng cứ đến ngày này, điểm lại thời điểm đã qua, chúng ta lại giật thột bởi sự xuống cấp hoặc biến mất của không ít di sản, trong đó có các di sản kiến trúc.

Những người tình Hà Nội sau mỗi lần đi xa đi về đều mê man vì tốc độ thay đổi của thị trấn. Sự gia tăng dân số cơ học, các dụng cụ liên lạc, các khối nhà cao tầng chen sâu trong lõi thành phố đang ngày càng đè nặng lên cơ sở vật chất của Thủ đô. Các chuyên gia về di sản đô thị nghĩ rằng, việc xây đắp cơ sở cơ sở vật chất tại một thành phố mà trước đó chỉ được trù định cho khoảng 500 ngàn người trong khi bây chừ dân số đã gấp hơn 20 lần, là một yêu cầu cần thiết, nhưng công tác này phải được chấp hành một bí quyết cẩn trọng để có thể vừa phục vụ ý định phát triển nhưng đồng thời cũng có thể bảo tồn các di sản của đô thị.

Không chỉ có xã cũ rích Thủ đô, sự bành trướng của thành phố hóa, sự nhiều chủng loại tới tạp phí lù của các mẫu mã kiến trúc nhập cảng khắp nơi, đang là mối đe dọa trực tiếp với gần 2.000 di tích (của Hà Nội cũ). Đã có những sốt ruột rằng, liệu dấu hiệu của sự phồn vinh có khiến cho phôi phai những nét văn hiến hào hoa đã sống sót trong đời sống người địa phương Hà Nội? Chẳng bao lâu nữa những cầu vượt, trục đường xe điện ngầm và các tòa nhà chọc trời sẽ là một phần bộ mặt của Hà Nội. Giả dụ không mua ra sự kết hợp thì chính chúng sẽ lấn át, thậm chí làm mất vẻ đẹp đặc biệt riêng của Hà Nội!

Cũng vậy, khu xã cổ lỗ Sài Gòn chưa có chế độ bảo tồn đích thực phù hợp với đời sống người dân. Dù khu thị trấn cũ rích ở đô thị này chỉ còn giới hạn trong các con đường (hiện thời) là Hùng Vương ở phía bắc, kênh Tàu Hủ ở phía nam, Lương Nhữ Học ở phía tây và Phù Đổng Thiên Vương ở phía đông, cũng có nguy cơ biến mất. Các tòa nhà cổ hủ (được xây dựng thời Pháp) đầy đủ đã bị thay đổi kết cấu và bài trí bên trong, vài căn bên ngoài cũng bị tu bổ để phù hợp với việc buôn bán của người dân.

Rõ ràng, phổ quát di sản đang bị quên béng hoặc mất tích hoàn toàn. Có di sản bị “niềm nở” quá mức tới biến dạng hay những di sản sống lay lắt vì còn chưa định được tính danh xác thực, có di sản luôn phản ứng, không tiếp nhận những nhân tố mới trong quá trình phát hành... đều có những cơ chế riêng của nó. Nhưng, còn một yếu tố then chốt mà chừng nào chúng ta chưa giải quyết được thì di sản văn hóa vẫn phải lận đận, long đong. Nói như KTS Hoàng Đạo Kính thì: “Di sản của phụ vương ông để lại không thêm, chỉ vơi đi thôi. Tiến công mất là mất hẳn. Chúng ta chỉ nên coi bản thân mình là thế hệ tiếp liền của chuỗi lịch sử. Nghĩa vụ của chúng ta trước tiên là truyền các di sản lẻ tẻ từ quá khứ sang bàn tay các thế hệ tiếp sau. Trùng tu cần để lại vết tích của những người xây đắp lên chúng và trùng tu trước ta, để lại dấu vết trùng tu kỹ thuật của thời mình, song song để lại phần việc cho người đến sau khiến cho tiếp, ví như ta chưa đủ hạ tầng làm việc đó hôm nay. Không nên quá tự tín để khiến cho thay dĩ vãng, mãi chắc chắn chính mình mà xóa hết đi đa số”.

Đó chính là chủ chốt của nhân tố. Bởi cho tới bữa nay, nhận thức về di sản và bảo tàng di sản của nhà quản lý, nhà chuyên ngành, tập thể cư dân... còn rất vênh nhau, chưa có ngôn ngữ thông thường - tiếng nói về di sản, ngôn ngữ truyền lại cho các thế hệ mai sau một cách sống động và chân thực nhất.

Ngọc Lý

Tham khảo thêm: máy bơm dân dụng giá rẻ