Chủ toạ Hồ Chí Minh với Ngày toàn quốc binh lửa |

Trước dã tâm và những hành động khiêu hấn nhằm kiêm tính nước ta của thực dân Pháp, để bảo vệ Nhà nước vietnam Dân chủ cộng hòa non trẻ và nền chủ quyền mặc cả dân tộc vừa giành được, ngày 19/12/1946, Chủ toạ Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi toàn quốc loạn lạc. Cả nước bước tham gia cuộc binh đao trường kỳ chống xâm lăng.

Cảm tử quân ấp ôm bom ba càng đương đầu trên đường phường Hà Nội. Ảnh tư liệu

Những thoả thuận trong Trợ thì ước 14/9 không được phía Pháp tôn trọng. Cuối 04 tuần 10/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh cử cán bộ lên Việt Bắc chuẩn bị mọi mặt cho việc chuyển động các cơ quan chỉ huy của Đảng, Nhà nước, các xí nghiệp, kho tàng, máy móc khi cần thiết. Trung tuần bốn tuần 11, sau buổi làm việc của Hội đồng Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh hỏi đồng minh Võ Nguyên Giáp: "Giả dụ vạn nhất không hạn chế được chiến tranh thì Hà Nội có thể giữ trong bao lâu?". Bằng hữu tư vấn: "Phải cố giữ thì ít nhất là nửa tháng". Người lại hỏi: "Các thị trấn khác và vùng nông thôn thì sao?". "Các thành phố khác thì ít gian truân hơn, còn vùng vùng quê nhất định ta giữ được". Người suy nghĩ giây lát rồi nói: "Ta lại đi về Tân Trào".

Ngay sau sự kiện thực dân Pháp bội ước xâm chiếm Lạng Sơn, Hải Phòng, chuẩn bị tiến hành cuộc chiến tranh quy mô lớn chống lại nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa non trẻ, trong buổi họp Thường vụ Trung ương Đảng để ra quyết nghị cả nước chuẩn bị nhất tề đứng lên chống chọi chống quân xâm lược, Người nhấn mạnh: "Hình như khôn xiết tích cực, khẩn trương chuẩn bị loạn lạc, tuyệt đối không sa vào âm mưu khiêu khích để địch lợi dụng đánh ta sớm. Ở đô thị, biến mỗi con đường thị trấn thành một hào chiến đấu. Ở nông thôn, mỗi làng thành một pháo đài. Đao binh của ta sẽ là toàn dân kháng chiến, vừa đủ nội chiến, trường kỳ kháng chiến".

Ở Thủ đô, quân thù tìm mọi cách thức khiêu khích ta, chúng theo dõi sát sao những hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thậm chí sắp xếp cả súng liên thanh chĩa vào cửa sổ Bắc Bộ phủ, nơi Người thường làm cho việc. Sau khi nắm được tin mật của địch chỉ thị cho quân đóng ở các địa phương lập ra những đội biệt kích sẵn sàng bắt cóc và thủ tiêu cán bộ nòng cốt của ta, Thường vụ Trung ương Đảng quyết định đưa Bác bỏ lánh ra ngoại thành. Để dự phòng cảnh huống xấu có thể xảy ra, 19h30 ngày 26/11/1946, trong một chiếc xe Ford cũ mui vải, Chủ toạ Hồ Chí Minh kín đáo rời Thủ đô chuyển ra ở trong ngôi nhà của bà Tống Minh Phương, một hạ tầng cách mạng gần ngã tư Canh, rồi về Đại Mỗ.

Ngày 29/11, Đảng ta ra lời kêu gọi: "Hỡi toàn quốc đồng bào! Những hành động của Pháp xâm phạm độc lập vietnam rất có thể lan rộng. Tình thế vô cùng nghiêm trọng. Hãy chuẩn bị chiến đấu để tự vệ bất cứ nơi nào và chỗ nào". Ngày 2/12, quân Pháp từ các nơi được nhân tố về Thủ đô nhiều hơn, chúng lập ổ tranh đấu ở các nhà Pháp kiều. Báo chí Pháp ở Hà Nội cũng công khai nói xấu Chính phủ ta, xuyên tạc các sự kiện. Đồng đội Tây mũ đỏ kéo đến phá phách nhà thông tin Tràng Tiền. Ba đêm liền, xe quân nhân Pháp đi rải truyền đơn khắp thị trấn.

Dân chúng Hà Nội được lệnh sơ tán về các vùng vùng quê. Ngày 3/12, 6h sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh rời Canh ra Bắc Bộ phủ, Người làm cho việc đến 18h thì tiếp Sainteny - Ủy viên cộng hòa, đại diện chính trị của Chính phủ Pháp để ký hợp đồng một số quy định. Đến 19h cùng ngày, bạn bè Nai lưng Đăng Ninh đưa xe đón Người đi thẳng vào làng Vạn Phúc (thị phường Hà Đông), tới nhà ông Nguyễn Văn Dương, một hạ tầng của ta từ trước cách mạng. Tại đây, người sống và khiến cho việc trên một gian xép ốm. Các bè bạn Trường Chinh, Lê Đức Thọ, Võ Nguyên Giáp thường đến làm việc với Người theo pháp luật: Mỗi người đến phương pháp nhau ít nhất 5 phút.

Ngày 4/12, Người ưng chuẩn lại thư gửi Quốc hội cùng Chính phủ Pháp: "Tôi yêu Đất nước và đồng bào tôi, tôi cũng yêu nước Pháp và nhân dân Pháp. Vì thế, tôi tha thiết kêu gọi Quốc hội và Chính phủ Pháp nghĩ đến quyền lợi chung tối cao của nhị dân tộc".

Ngày 5/12, tại Bắc Bộ phủ, Người chạm chán và giao nhiệm vụ cho kỹ sư È cổ Đại Nghĩa sẵn sàng quân dụng, vũ trang cho cuộc đao binh. Ý thức chống chọi của dân chúng ta lên rất cao, gần 1 triệu bạn teen nam nữ đã xung phong vào các đội du kích, cùng lính và dân binh sớm hôm tập tành. Các làng đương đầu cũng được xây đắp nhanh chóng. Ta cũng quyết định tiến hành một cuộc nghi binh lớn tại Thủ đô: Suốt một tuần liền, 2.000 dân binh tự vệ trong khoảng những vùng ngoại ô rầm rập kéo vào thành phố, đẩy mạnh những vị trí đóng quân, nhưng tới quá nửa đêm lại âm thầm rút đi.

Lời kêu gọi toàn quốc binh lửa của Chủ toạ Hồ Chí Minh. Ảnh tư liệu

Ngày 12/12, Pháp tiến công ta ở Tiên Im, Đình Lập. Chủ toạ Hồ Chí Minh tư vấn phỏng vấn của các đại biểu giới tin báo: "Việt Nam quyết lòng không để cho khách hàng nào đoạt được bằng âm mưu hoặc bằng vũ lực". Ngày 13/12, Chủ toạ Hồ Chí Minh gửi công hàm cho Chính phủ Pháp và Đô đốc D'Argenlieu phản đối việc quân Pháp vào Đà Nẵng. Người cũng giải đáp phỏng vấn báo Paris-Sài gòn: "Dân tộc Việt Nam chuẩn bị nhẫn nhịn phần lớn, chứ không chịu mất hòa bình".

Ngày 14/12, Pháp đưa thêm 400 quân nhân lê dương tham gia Hải Phòng. Cùng ngày, Chủ toạ Hồ Chí Minh đưa ra những lãnh đạo ý tưởnrg cho trận chiến ở Nam Bộ.

Ngày 15/12, Pháp công ty chuyển quân gấp trong khoảng Marseille sang Đông Dương. Chủ toạ Hồ Chí Minh gửi thông điệp cho Thủ tướng Pháp đề ra một số điều kiện để khắc phục tình hình quan hệ Pháp-Việt.

Ngày 16/12, Cao ủy Pháp D' Argenlieu ngang nhiên tuyên bố Thủ đô, Hải Phòng, Đà Nẵng là cương vực của nước Pháp. Cả Thủ đô sục sôi khí thế chống chọi. Nhiều ụ đề kháng được nhanh lẹ dựng thêm. Ngày 17/12, máy bay Pháp lượn lờ trinh thám cả ngày trên bầu trời Hà Nội. Tướng Pháp Morliere đem quân và xe ủi đất phá các ụ tranh đấu của ta ở Lò Đúc, lính Pháp bủa vây hội sở công an ta ở thị trấn Hàng Đậu, đốt nhà khu Trúc Bạch, nã đại bác vào phường Hàng Bún, bắt cóc thanh nữ tham gia thành... Ngày 18/12, địch đòi hỏi phía ta phá các ụ chống chọi. Quân địch còn dùng xe tăng chiếm giữ Nha Vốn đầu tư, đưa tối hậu thư cho ta đòi tới ngày 20 sẽ đảm trách việc giữ giàng trị an ở Thủ đô. Đêm tối đó ở Vạn Phúc, Chủ toạ Hồ Chí Minh làm cho việc rất khuya để xong xuôi Lời kêu gọi toàn quốc binh đao lịch sử.

Ngày 19/12, quân Pháp gửi tiếp tối hậu thơ đòi phía ta phải đình chỉ mọi hoạt động đao binh, giao nộp vũ trang và doạ dọa trong vòng 24 giờ không chấp hành thì chúng sẽ hành động. Chính phủ ta bác bỏ tối hậu thư ấy, Trung ương ra chỉ thị: Đa số hãy chuẩn bị.

Bạn hữu Vũ Kỳ, thư ký của Chủ tịch Hồ Chí Minh kể lại trong Hồi ký như sau: Ngày 19/12/1946, mới tinh mơ sáng, Bác viết thư bằng tiếng Pháp gửi cho thủ tướng L. Blum. Buổi trưa, Bác bỏ xem lại Lời kêu gọi toàn quốc loạn lạc và sẵn sàng cuộc họp đã hứa tham gia buổi chiều. Buổi chiều, Bác họp với các đồng chí Trường Chinh, Lê Đức Thọ, Võ Nguyên Giáp về tuyến phố lối binh đao toàn dân vừa đủ và trường kỳ, về tình hình và kế hoạch quân sự. Để cuộc tấn công nổ ra nhất loạt chung trong cả nước, các nơi được báo cáo xem xét nghe Đài Ngôn ngữ vn phát đi câu "Đồng bào xem xét! Đồng bào lưu ý! Xin trân trọng mời đồng bào cả nước nghe Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh". chậm tiến độ chính là hiệu lệnh tổng tiến công mở màn cuộc binh cách toàn quốc”.

Lúc 16h, bạn hữu Võ Nguyên Giáp triệu tập các lãnh đạo quân sự họp tại Bạch Mai để phổ biến các mệnh lệnh quân sự. Khoảng 17h, một người Âu lai Á tên F. Petit, viên chức phản gián chui vào lực lượng tự vệ của ta, đã mật báo cho ban tham vấn của tướng Morlierere rằng quân vietnam sẽ tấn công tham gia ban đêm, vì thế người Pháp đã cấp tốc tập hợp quân về thành và hạn chế nhạo Pháp kiều chuyển động ngoài các con phố.

Đến 18h45, Chưng thu xếp tài liệu và cùng bộ phận tiếp cận lúc ấy có 8 người rời Vạn Phúc đi Xuyên Dương, mở màn chặng tuyến phố binh đao trường kỳ cực kì khó khăn.

Chiến sĩ ta tại pháp đài Láng. Ảnh tư liệu

Đúng 20h, người lao động nhà máy điện Im Phụ phá máy; 20h5’ đại chưng của ta trong khoảng các pháo đài Láng, Xuân Tảo, Canh đến tấp dội bão lửa vào trại lính Pháp trong thành Hà Nội; các lực lượng vũ trang của ta nhất loạt tiến công các địa điểm của địch; tự vệ nổ mìn tấn công gục hàng loạt cây to và cột đèn; người lao động lật nghiêng toa xe điện, xe lửa ở các ngã ba, ngã tư làm chướng ngại vật; dân chúng quăng đồ đoàn, giường tủ, ấm chén, chăn bông ra cản tuyến phố giặc; dân binh ngoại ô nổi trống miên man, cũ kĩ vũ tự vệ tiến vào các cửa ô ứng cứu cho bộ đội tại các điểm đề kháng...

Quân chủ lực Pháp tiến công thẳng tham gia Bắc Bộ phủ với chờ đợi sẽ bắt được Hồ Chủ tịch. Đại tá Herkel, chỉ đạo quân sự khu vực Thủ đô kể lại: "Trong lúc nơi ở của ông Hồ Chí Minh bị tiến công, những người bảo vệ đã vừa đấu tranh vừa hát cho tới người cuối cùng và một trong số họ trên sân thượng vẫn chơi đồng minh măng-đô-lin cho đến khi bị bắn thẳng vào ngực ngã xuống mới thôi. Tại trại bộ đội người phiên bản xứ, họ cũng chiến đấu quyết liệt như vậy. Bị phong toả, họ quyết không chịu hàng..." (2).

Mệnh lệnh tiến công trong khoảng Hà Nội sau đó đã đến các nơi khác, Phủ Lạng Thương, Bắc Ninh, Nam Định, Hải Dương đều nhất tề tấn công quân Pháp, cuộc trường kỳ loạn lạc 9 năm thần thánh đã lan ra toàn quốc. Lời hiệu triệu toàn dân binh lửa của Chủ tịch Hồ Chí Minh được truyền đi khắp non sông và thế giới: "Không! Chúng ta thà hy sinh phần lớn, chứ nhất thiết không chịu mất nước, nhất mực không chịu khiến nô lệ. Giờ cứu nước đã đến. Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng để giữ gìn nước nhà. Dù phải gian lao loạn lạc nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi cố định về dân tộc ta! Kháng thành công lợi muôn năm!".

Bất chấp những nỗ lực thảo luận nhằm hạn chế xung bỗng từ phía ta, các thần thế diều hâu của Pháp không chịu trong khoảng bỏ tham vọng quyền lợi ích kỷ, để một cuộc chiến tranh khốc hại kéo dài tới 9 năm mà sau này, J. Sainteny than vãn: “Tầm hiểu biết sâu rộng, trí tuệ lỗi lạc, tài năng hoạt động vô cùng to con, đạo đức chí công công bằng của Chủ tịch Hồ Chí Minh làm cho Người thu phục được hoàn toàn lòng dân. Đáng tiếc nuối là nước Pháp đã không bình chọn được hết loài người ấy, không nắm bắt được uy tín cũng như sức mạnh mà nhân loại ấy đại diện nên đã để lại phía sau lịch sử một nền hòa bình bị bỏ lỡ”.

Đỗ Hoàng Linh- PGĐ Khu di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch/Chinhphu.vn

Xem thêm: tin tổng hợp