Trump bỏ TPP, châu Á sẽ cần gì để thay thế?

Sau khi Trump khẳng định rút khỏi TPP, một hiệp định thay thế nó sẽ phải bao hàm cả các mục tiêu chiến lược và chính trị chứ không đơn thuần chỉ là về kinh tế.

Đoạn ghi hình Biểu tình chống Trump ngày càng lớn Các cuộc biểu tình chống Trump kéo dài sang ngày thứ 5, tiềm ẩn đa dạng nguy cơ bạo loạn sau bầu cử.

Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Donald Trump liên tục chỉ trích Hiệp nghị Đối tác làm ăn Xuyên Thái Bình Dương (TPP) là yếu tố tồi tệ với nước Mỹ. Ngày 22/11, ông chắc chắn hành động đầu tiên sau khi chính thức trở thành tổng thống sẽ là rút Mỹ khỏi TPP.

Các đồng chí chủ công của Mỹ, sau quá trình theo dõi trong lo âu, không thể không bế tắc trước quyết định đảo ngược lộ trình xây dựng TPP của Trump. Người trước tiên trong đội ngũ này là Thủ tướng Nhật Bạn dạng Shinzo Abe. Ông đã cố gắng vượt lên sự phản đối nội địa để di chuyển quốc hội thông qua TPP.

Những người Mỹ phản đối TPP. Ảnh: Reuters.

Sau khi bị Trump chính thức "tạt gáo nước lã", Thủ tướng Abe tuyên bố trong bế tắc: "TPP sẽ chết ví như không có sự tham gia của Mỹ".

Đối với Australia, TPP có ý nghĩa cần thiết về "cam kết ý tưởnrg" như lời Thủ tướng Malcolm Turnbull đã khẳng định. Ông nói việc TPP đi tham gia hiệu lực sẽ phục vụ lợi ích nước nhà của nước này. Dĩ nhiên, sau phát biểu cứng rắn của Trump, khu vực dấy lên nghi vấn mới: Nếu như không có TPP thì Thái Bình Dương sẽ cần gì và Mỹ sẽ "sáng tạo" ra điều gì để thay thế TPP?

Không chỉ là thoả thuận thương mại

Trong số những chương trình, sáng kiến khởi hành trong khoảng chế độ xoay trục của Tổng thống Obama, TPP là một cố gắng quan trọng nhằm biểu thị chắc chắn chắc chắn rằng nước Mỹ luôn tuân hành các nguyên lý quan trọng của tự do thương nghiệp và nền kinh tế tạo dựng để đem đến ích lợi phổ biến cho các mối quan hệ.

Tất nhiên, ngay trong nội bộ quốc gia đề xướng nó vẫn có sự phản đối dữ dội, không chỉ từ Trump mà trong khoảng phe Dân chủ như ông Bernie Sanders và bà Hillary Clinton, người từng mạnh khỏe chắc chắn ủng hộ TPP.

Là một thoả thuận thương nghiệp bao la, bao gồm rộng rãi ngành nghề cốt yếu giữa 12 nền kinh tế, TPP hướng tới cắt giảm thuế quan với hàng hoá chế biến và nông nghiệp; hợp nhất phương pháp tiếp xúc về chiếm hữu trí óc; xây dựng hình thức trọng tài phân xử chuẩn y nhà đầu tư khởi kiện một chính phủ nếu như giang sơn đó vi phạm nội dung hiệp định. Tất nhiên, sẽ là sai trái nếu như chỉ xem xét TPP thuần tuý về ý nghĩa kinh tế.

TPP được kỳ vọng mang đến trị giá kinh tế hoành tráng cho những nước nhập cuộc. Ảnh: CNN.

TPP được nắm bắt ngầm như một không gian kinh tế do Tổng thống Obama nỗ lực xây dựng suốt nhiệm kỳ đầu nhằm tái thăng bằng các nguồn lực chiến lược của Mỹ hướng về Thái Bình Dương trong bối cảnh Trung Quốc trỗi dậy.

Sự tái thăng bằng này bao gồm tái nhân tố chỉnh triển khai các nguồn lực quân sự, gia tăng đầu cơ vào các nguồn lực ngoại giao và ưng chuẩn TPP để làm mới các ích lợi kinh tế của Mỹ ở khu vực. Để đạt mục đích này, TPP bao gồm những bằng hữu truyền thống của Mỹ như Australia và Nhật Phiên bản cùng những người bạn mới ở khu vực Đông Nam Á, nhưng không bao gồm TQuốc.

Do đó, khi ông Trump quyết định đảo ngược chính sách của Tổng thống Obama và bãi bỏ TPP thì nó không chỉ gây ra hậu quả kinh tế mà cả tác động về kế hoạch và chính trị. Lòng tin về nước Mỹ như một công ty đối tác tin yêu về kinh tế và ý tưởnrg đã bị lung lay. Trump tỏ ý muốn áp đặt quan thuế lên các mặt hàng TQuốc xuất khẩu tham gia Mỹ, nhưng nhường như chơi nhiệt tình tới hậu quả của một xung đột thương mại với những công ty đối tác của Mỹ.

Một thoả thuận mới để thay thế TPP, với các giá trị to lớn do liên hiệp nguồn lực của những giang sơn là bằng hữu và đối tác của Mỹ, sẽ phải biểu hiện rõ những mặt kế hoạch và chính trị.

Ngoài ra Mỹ đề xướng TPP thì China xây dựng thoả thuận riêng của nước này, Hiệp nghị Đối tác Kinh tế Trọn vẹn Khu vực (RCEP), tạo lập một không gian thương mại bao trùm Nam và Đông Á nhưng sa thải Mỹ. Đề xuất này đang trong thời kỳ đàm phán và cam đoan nó sẽ nhận được sự vồ cập nhiều hơn từ các nước đã kết thúc dàn xếp TPP.

Hiệp nghị RCEP của TQuốc có thể nhận được nhiều sự nhiệt tình hơn sau khi Trump rút Mỹ khỏi TPP. Ảnh: Channel3000.

Là nước thuộc hàng ngũ 20 nền kinh tế bậc nhất (G20) nhưng không tham gia TPP, Indonesia tự bản thân mình đề xuất một hướng đi khác.

Tại hội nghị APEC vừa kết thúc tuần qua ở Peru, Phó tổng thống Indonesia M. Jusuf Kalla đề nghị một nhóm phù hợp tác kinh tế bao gồm 10 giang sơn ASEAN cùng Liên kết Thái Bình Dương gồm 4 quốc gia Trung và Nam Mỹ.

Một mối câu kết tương tự sẽ giúp các nước ASEAN cơ hội dẫn đầu, trong bối cảnh Mỹ có thể rút dần khỏi khu vực và China tiếp tục gia tăng tác động.

Có còn hơn không

Khi đưa ra bắt buộc này, nhà chỉ đạo Indonesia tỏ rõ quan niệm thăng bằng với cả Mỹ và TQuốc, phần nào biểu hiện sự lo lắng của Đông Nam Á với hai cường quốc này trong bối cảnh bây giờ.

Trong khi đó, Jakarta có vẻ chưa tham vấn kỹ càng với các tổ quốc thành viên ASEAN trước khi báo cáo, nhưng họ cam kết sẽ nhận được sự ủng hộ trong khoảng vài nước bao gồm Philippines. Điều này lên đường trong khoảng việc Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã phổ thông lần tỏ rõ nhu cầu muốn hạn chế quan hệ và "xa lánh" nước Mỹ.

Ngay cả những thành viên ASEAN vốn có quan hệ ngặt nghèo với Mỹ, như Singapore, giờ đây sẽ phải cân nhắc những yêu cầu hiệp định thương mại mới trên cơ sở rằng chúng sẽ mang lại những lợi ích nhất mực còn hơn là không gì cả.

Việc Trump tuyên bố rút khỏi TPP tạo nên một khiếp sợ rằng các nước chẳng thể nhân thức trước được sắp đến đây Mỹ sẽ làm những gì. TPP dù bị rộng rãi quan niệm chỉ trích nhưng sau cùng vẫn là một sản phẩm truyền thống của ngoại giao Mỹ, với những tiêu chí truyền thống.

Việc rút khỏi TPP là tín hiệu cho thấy Trump đặt rất ít sự coi trọng trong giữ lời hẹn với các bên - vấn đề mà vị tỷ phú có thể cho là chẳng đem đến trị giá gì. Vấn đề này khiến cho chính sách của các nước với Mỹ dưới một "triều đại Trump" cũng trở nên phức hợp hơn.

Và một khi Trump chính thức mở đầu nhiệm kỳ tổng thống, các đất nước ở châu Á - Thái Bình Dương sẽ phải học cách quan hệ với một siêu cường không chỉ hẹp hòi mà còn bất thường.

Trump sẽ rút Mỹ ra khỏi TPP trong ngày đầu nhậm chức Rút Mỹ ra khỏi TPP là một trong những nội dung hành động trước tiên sau khi chính thức nhậm chức, ông Donald Trump chia sẻ trong một video trên Facebook sáng 22/11 (giờ Thủ đô).

Rút khỏi TPP: Trump đang bỏ rơi châu Á? Việc Donald Trump muốn Mỹ rút khỏi hiệp định TPP sẽ có những tác động lớn đối với tình hình của châu Á - Thái Bình Dương. Mỹ có thể sớm mất vị trí chi phối ở khu vực.

Xem thêm: tin tức mới nhất