Giáo sư Võ Tòng Xuân: 'Trồng lúa đủ ăn, đừng ham dư ra 8-9 triệu tấn'

"Cả nước cần khoảng 18 triệu tấn gạo. Trồng lúa giờ không ưu tiên nữa, chỉ trồng đủ ăn, dư ra 2 triệu tấn gạo là vừa, đừng mê say dư ra 8-9 triệu tấn gạo", giáo sư Võ Tòng Xuân nói.

Mua bán với Zing.vietnam bên lề Hội nghị về tạo ra bền vững vùng ĐBSCL thích ứng với biến đổi khí hậu tại Cần Thơ sáng 26/9, tiến sĩ Dương Văn Ni (Đại học Cần Thơ) nói rằng rộng rãi người đang làm các công trình đê bao khổng lồ ở miền Tây nhằm bảo vệ dân cư cùng này. Dĩ nhiên, theo ông thì đê bao không mang tính bền vững vĩnh viễn mà cái để bảo vệ nhân loại chính là vốn sống đang có trong chính bạn dạng thân của từng người.

Nói đúng hơn đó chính là việc thích ứng với đời sống văn hóa địa phương, tầm thường sống hài hòa với không gian. "Đây mới là nền móng cốt lõi để con người thích nghi với mọi sự thay đổi", ông Ni nói.

Nhân loại đang đi ngược với tự nhiên

Theo tiến sĩ Ni, những nhà cửa lớn một mặt có thể bảo đảm của nả của phường hội nhất thời trong công đoạn nào đó, chứ không bảo kê dài lâu; bởi vì không người nào có thể đoán trước thiên nhiên sẽ thay đổi ở hạn độ nào. Những tòa tháp lớn đang tập cho người dân có cảm giác an tâm trong không gian đó mà họ chẳng chú ý những kỹ năng về bạn dạng thân con người. Hay nói đúng hơn là cái mà phụ thân ông đã sản xuất trong khoảng lâu, gắn liền với cuộc sống hàng ngày thì bây chừ nhân loại không tiếp tục phát huy thêm những tài năng đó nữa vì cho rằng họ đang được bảo kê bởi đê bao, tòa tháp chống ngập.

"Tôi nghĩ là các tòa tháp đó đẩy chúng ta vào chỗ nguy hiểm hơn là chỗ thích ứng tốt hơn. Nền văn hóa của chúng ta mới là cái thành trì vững chắc nhất để đấu tranh với mọi sự thay đổi, trong đó có sự chuyển đổi khí hậu", tấn sĩ Ni nêu quan niệm.

Tiến sĩ Dương Văn Ni. Ảnh: Việt Tường.

Dẫn chứng nhân tố này, vị giảng sư Khoa Môi trường và Tài nguyên tự nhiên của Đại học Cần Thơ nêu thực tại ở khu vực vùng trũng được các địa phương khiến đê bao ngăn triều cường. Dĩ nhiên, sau khi đắp đê thì đất bên ngoài đê vẫn tiếp tục được bồi thêm, còn phía trong đê đất sụp xuống vì khô.

Điều đó đặt ra yếu tố là liệu đê bao khép kì dị có giữ gìn cho đồng đội phía trong được bao lâu trong hiện nay và mai sau, hay là đặt cả đồng đội đó tham gia nỗi lo ngơm ngớp lúc nào cũng phải đối phó với chuyện nước ngập. Và như vậy thì toàn lực của thị trấn hội thay vì được đầu tư vào để phát huy năng lực, tiềm lực của loài người thì hiện thời phải dồn vào một chỗ vào chuyện ứng phó với ngập nước.

"Một tìm hiểu của chúng tôi cho thấy lực lượng trẻ nằm trong đê bao có 40% không nhân thức bơi so với những đứa trẻ sống bên ngoài . Tương tự, đê bao đó đã đặt tập thể tại đây vào thế rủi ro ho hơn trước", tấn sĩ Ni chia sẻ.

ĐBSCL còn có một thực tế tồn tại từ bao đời nay là ở đâu có tuyến phố thì cạnh đó có sông và có chợ. Đây là nền văn hóa đồng bằng, con người vẫn thích sống gần nước hơn là trên lục địa.

Dĩ nhiên, vì mật độ dân càng ngày càng đông nên người dân sản xuất nhà ở ven sông một cách không có tội vạ, ngay cả những nơi có những hố cũng nỗ lực khiến bờ kè để phát hành đông cư dân. ngừng thi côngĐây là chuyện đi lệch quy luật tự nhiên, lệch với nền văn hóa mà chúng ta đã có hàng trăm năm trước nên trả giá vì con người đang đi ngược lại với tự nhiên.

Không ưu tiên sản xuất lúa

Để đối phó với biến đổi khí hậu, trong đó có sụt lún đất và nước biển dâng, giáo sư Võ Tòng Xuân nghĩ rằng ĐBSCL mỗi năm mỗi ngập và giai đoạn ngập từ mười nghìn năm trước mới làm ra vùng đồng bằng. Trong đó, có giai đoạn nước biển dâng lên cao, có khi kéo dài 200-300 năm, rồi nước biển lùi ra xa, bờ biển cũ biến thành những giồng cát.

Giáo sư Võ Tòng Xuân. Ảnh: Việt Tường.

"Bây chừ đi Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng sẽ thấy phần đông giồng cát. Nước biển dâng, nước biển lùi có từ mười nghìn năm chứ không hề vừa qua", giáo sư Võ Tòng Xuân nói.

Điều mà ông Xuân run sợ nhất bây giờ là ĐBSCL mỗi năm lún trong khoảng 1-3 cm và duyên cớ là do người địa phương lấy nước ngầm. Các tỉnh ven biển dùng nước ngầm bơm lên ruộng lúa và cứ mỗi tấn nông phẩm được làm cho ra cần tới 4.500 lít nước. Từ đó, việc chế biến phải lừng chừng cái nào ít tốn nước thì cho ưu tiên.

"Cả nước bây giờ cần khoảng 18 triệu tấn gạo. Trồng lúa hiện giờ không dành đầu tiên nữa, chỉ trồng đủ ăn và dư ra 2 triệu tấn gạo là vừa, đừng mê say dư ra 8-9 triệu tấn gạo, vừa tốn nước, vừa tốn tiền bơm nhưng thu hoạch tiền không bao lăm", vị giáo sư nói.

Theo vị giáo sư, miền Tây hiện có 2,1 triệu ha đất trồng lúa và nông dân phổ biến nơi đang làm lúa 3 vụ. Để đảm bảo an ninh lương thực cho cả nước, ĐBSCL chỉ cần trồng 1,5 triệu ha lúa và từ 3 vụ giảm xuống 2 vụ là vừa.

"Khiến cho lúa càng phổ thông thì càng dư gạo, mà dư gạo thì giá sụt giảm, dân cày không có lời", giáo sư Võ Tòng Xuân khẳng định.

Sạt lở bờ biển ở Kiên Giang. Ảnh: Phước Lợi.

San sẻ trải nghiệm tại đàm luận Nông nghiệp vững bền, ông Nguyễn Thanh Hùng, Phó chủ tịch UBND thức giấc Đồng Tháp, nói địa phương này đang giảm lúa vụ thu đông để tạo không gian thoát bạn hữu. Để thực hiện nông nghiệp bền vững, tỉnh đang quy hoạch 22.000 ha ở 4 thị xã với 9 mô phỏng sinh kế thay thế lúa vụ ba, tạo thu nhập cao hơn khi người địa phương làm 3 vụ lúa mỗi năm.

Trong tái cơ cấu nông nghiệp, Đồng Tháp đang chuyển lúa sang cây ăn trái, nông nghiệp mưu trí, thích hợp với hoạt động mua bán và biến đổi khí hậu.

Phó thủ tướng: Thay đổi trong tư duy sản xuất Đồng bằng sông Cửu Long Muốn đối phó với biến đổi khí hậu và tạo ra vững bền ĐBSCL, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu thay đổi trong tư duy và cách tiếp cận theo hướng mở, tân tiến.

Đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị nhấn chìm nước biển dâng chống ngập sụt lún Võ Tòng Xuân đồng bằng sông Cửu Long nhấn chìm

Xem thêm: tin thời sự